Με την παράδοση και την συνέχεια της αναβίωσης των εθίμων το 12ήμερο των γιορτών αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των κατοίκων στην ΠΕ Κοζάνης.
Ήθη έθιμα και παραδόσεις, που χάνονται στον χρόνο, διατηρούνται αναλλοίωτα μέχρι σήμερα ζωντανεύοντας τα χωριά, της περιοχής, που αυτές τις μέρες υποδέχονται ξενιτεμένους και επισκέπτες, που ανταμώνουν για να γιορτάσουν όλοι μαζί.
“Μωμόγεροι και Κοτζαμάνια”, το έθιμο της γκαμήλας, γουρουνοχάρες και γιορτές Τσιγαρίδας συνθέτουν το εορταστικό κλίμα των ημερών Πιστοί στην παράδοση οι άνθρωποι του κάθε τόπου διαφυλάττουν ως κόρη οφθαλμού ήθη, έθιμα και παραδόσεις.
Εκατοντάδες φίλοι επισκέπτες ακολουθούν και συμμετέχουν στα δρώμενα. Οι Μωμόγεροι και Κοτζαμάνοι ξεκινούν ανήμερα των Χριστουγέννων, στον Άγιο Δημήτριο, στον Τετράλοφο στην Σκήτη του Δήμου Κοζάνης η αναπαράσταση του εθίμου θα διαρκέσει 2 μέρες για να δώσουν την σκυτάλη, στην Ασβεστόπετρα τον Κόμανο του Δήμου Εορδαίας και θα ακολουθήσει, στα Αλωνάκια καιτο Πρωτόχωρι.
Σε οκτώ χωριά οι κάτοικοι διατηρούν αναλλοίωτο ένα έθιμο, που ξεριζώθηκε και μετέφεραν από τον Πόντο οι πρόγονοί τους. Οι συμβολισμοί πολλοί, με τους 12 χορευτές του δρωμένου και τους πρωταγωνιστές σε ένα θέατρο δρόμου, όπου εξελίσσονται φαιδρές καταστάσεις. Ένα ευετηριακό έθιμο, ουσιαστικά γεμάτο συμβολισμούς για την νέα χρονιά και την αναγέννηση της φύσης με καταβολές διονυσιακές…
Στην Ασβεστόπετρα του Δήμου Εορδαίανς στα Γκοτζαμάνια, που παρουσιάζονται την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, ενσωματώνουν και το έθιμο της γκαμήλας, που συμβολίζει τις κακουχίες και τις δυσκολίες του ανθρώπου, στο πέρασμα της χρονιάς, για άλλους δε, τους δρόμους του εμπορίου, στα Λιβερά του Πόντου, απ’ όπου κατάγεται και το έθιμο.
Από γειτονιά σε γειτονιά και από σπίτι σε σπίτι θα περιδιαβούν οι Μωμόγεροι και οι Γκοτζαμάνοι θα ανταλλάξουν ευχές, με στρωμένα τοπικά εδέσματα τα τραπέζια και τσίπουρο, με την συνοδεία ως είθισται μουσικής και χορού.
Ρεπορτάζ: Δέσποινα Αμαραντίδου
