Γράφει η Δρ. Μόσχου Δ. Καλλιόπη, M.sc. P.HD., Εκπαιδευτική Σύμβουλος

Επιστροφή στα θρανία: Ντροπαλά παιδιά – ο ρόλος του εκπαιδευτικού

Τα  σχολεία ανοίγουν και τα παιδιά καλούνται να βιώσουν ένα νέο ξεκίνημα. Κάθε μαθητής έχει ένα ξεχωριστό τρόπο, για να διαχειριστεί αυτή την νέα κατάσταση, με βάση την προσωπικότητα του. Μάλιστα, όταν στο προσκήνιο έρχεται η ντροπαλότητα σαν χαρακτηριστικό, η προσαρμογή δυσχεραίνεται. Πολλές φορές, το παιδί με αυτό το χαρακτηριστικό περνά απαρατήρητο, με αποτέλεσμα να μην γίνεται αντιληπτό το μέγεθος της σημασίας που πρέπει να δοθεί. Μια δραστική παρέμβαση θα ήταν ικανή να προστατέψει από μια δυσλειτουργική ένταξη στη μαθητική κοινότητα ή ακόμη και να προλάβει μια καθοδική πορεία στην πρόοδό του.

Πώς όμως ανιχνεύεται ένας ντροπαλός χαρακτήρας; Το κύριο γνώρισμα της ντροπαλότητας είναι αδιαμφισβήτητα το άγχος. Η επαφή με ένα καινούριο περιβάλλον, υλικό και ανθρώπινο, μακριά από την ασφάλεια του ήδη γνώριμου, σε αυτή την περίπτωση ατόμων, προκαλεί αίσθημα αμηχανίας και ανασφάλειας που αφορά την προβαλλόμενη εικόνα στον περίγυρο. Αυτή η συστολή δικαιολογείται αν συνυπολογίσει κανείς κάποια βαθύτερα χαραγμένα βιώματα του ίδιου του παιδιού σχετικά με προηγούμενες εμπειρίες στο σχολείο και το οικογενειακό του περιβάλλον. Επίσης η αντιμετώπιση των γονέων και η σειρά γέννησής του αποτελούν κι εκείνα στοιχεία που επηρεάζουν άμεσα την άποψή του για την εαυτό του και μετέπειτα την εκδήλωση της συμπεριφοράς του.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, αξιοσημείωτο φαίνεται πως ο ίδιος ο εκπαιδευτικός μπορεί να σταθεί αρωγός ως συντονιστής της τάξης. Καθίσταται το πλέον κατάλληλο πρόσωπο που διαθέτει τις γνώσεις αλλά και το χρέος να δράσει ευεργετικά στην ψυχοσύνθεση ενός συνεσταλμένου παιδιού και να του εμπνεύσει το κίνητρο να αντικρίσει την πραγματικότητα με περισσότερη αυτοπεποίθηση. Λαμβάνοντας  τα παραπάνω υπόψη,  το απαιτητικό αυτό έργο θα μπορούσαν να ξεκλειδώσουν μερικές συμβουλές, για παράδειγμα οι εκπαιδευτικοί:

• να  πλησιάσουν ένα ντροπαλό παιδί με ήπιο τρόπο χρησιμοποιώντας διακριτά στοιχεία της γλώσσας του σώματος , όπως ένα χαμόγελο , ώστε να του μεταφέρουν το μήνυμα πως δεν απειλείται και να του εμφυσήσουν αισθήματα ασφάλειας.

• να αναγνωρίσουν τις δυνατότητες και τα ταλέντα του και να του δώσουν ευκαιρίες να τα αναδείξει μέσα από καθήκοντα που θα του ανατεθούν, προκειμένου να ενισχυθεί ο αυτοσεβασμός του και να ανακαλύψει την δυνατή πλευρά του εαυτού του.

• να κάνουν σαφή την ιδέα ότι τα λάθη και οι αποτυχημένες προσπάθειες είναι συνθήκες θεμιτές και ως ένα σημείο απαραίτητες, καθώς στο τέλος περισσότερο διδάσκουν παρά βλάπτουν. Κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς και κανείς από αυτούς δεν θεωρείται σωστός η λανθασμένος. Η επικριτική στάση απέναντι σε μία παιδική  προσωπικότητα είναι σίγουρο πως δεν θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

• να επικροτούν, συνεπώς ,τη δράση του, όποτε είναι άξια επαίνου, ισχυροποιώντας την προθυμία του να εξελίσσεται συνεχώς και μάλιστα να παρακινούν και τους συνομήλικους του να πράττουν αναλόγως. Αυτό είναι δυνατό να επιτευχθεί μέσα από την διοργάνωση ομαδικών  δραστηριοτήτων, κατά τη διάρκεια των οποίων οι μαθητές θα ανακαλύπτουν κοινά βιώματα και χαρακτηριστικά κι επομένως θα αναπτυχθεί φυσικά η επικοινωνία, η αλληλοκατανόηση και εν τέλει θα επέλθει η αποδοχή. 

• τέλος, να υποδείξουν την αρμόζουσα  ψυχραιμία, να μιλήσουνε ανοιχτά στους γονείς και να τους ενθαρρύνουνε να αντιμετωπίσουν κατά πρόσωπο το θέμα με τη στήριξη ενός ειδικού σε περίπτωση που το ντροπαλό παιδί δεν εμφανίσει σταδιακά σημάδια αλλαγής.