Ρεπορτάζ: Κώστας Τσάβαλος

Αυξάνονται και πληθύνονται τα περιστατικά ηλεκτρονικής απάτης, με τις επιθέσεις στο «πλαστικό» χρήμα να φθάνουν το πρώτο εξάμηνο του 2023 στις 202.000 και την αξία των συναλλαγών στα 12,5 εκατ. ευρώ, όταν το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι ο «τζίρος» ήταν 6,2 εκατ. ευρώ και οι υποθέσεις 136.153.

• Πρόκειται για διπλασιασμό όσον αφορά στην αξία των συναλλαγών και αύξηση κατά 48,3% ως προς τον αριθμό των υποθέσεων ηλεκτρονικής απάτης.

Η «έκρηξη» της απάτης στις ηλεκτρονικές συναλλαγές (είτε πρόκειται για κάρτες πληρωμών είτε για αγορές μέσω διαδικτύου) έχει κινητοποιήσει τις τράπεζες και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, η οποία καλείται να αντιμετωπίσει νέες μορφές εξαπάτησης του συναλλακτικού κοινού, που σηματοδοτεί η άνθιση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.

Η Ένωση εφιστά την προσοχή στα λεγόμενα spam, δηλαδή τα ενοχλητικά-παραπλανητικά email, τα οποία έχουν ως στόχο να αποσπάσουν προσωπικά δεδομένα (τραπεζικό λογαριασμό, κωδικούς κ.λ.π.) από αφελείς καταναλωτές.

Αποκαλυπτικά για την έκταση που έχει πάρει το φαινόμενο, είναι τα στοιχεία που περιέχονται στην έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος για το πρώτο εξάμηνο τρέχοντος έτους. Σύμφωνα με αυτά:

• Καταγράφηκε μία συναλλαγή απάτης ανά 5.200 συναλλαγές ενώ σε όρους αξίας 1 ευρώ απάτης ανά 4.000 ευρώ αξία συναλλαγών.
• Ο αριθμός των περιστατικών απάτης που καταγράφηκε ανά δίαυλο συναλλαγής ανήλθε σε 2.705 στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 26.000 στις πληρωμές POS και σε 174.000 στις συναλλαγές CNP (χωρίς την κάρτα).
  Η αντίστοιχη αξία των περιστατικών απάτης διαμορφώθηκε σε 900.000 ευρώ στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 2,5 εκατ. ευρώ στις πληρωμές POS και σε 9 εκατ. στις συναλλαγές CNP (Card-Not-Present).

Η συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών απάτης αφορά τις συναλλαγές μέσω διαδικτύου.
Και στο τρέχον εξάμηνο οι περιπτώσεις διαδικτυακής απάτης αφορούν ως επί το πλείστο συναλλαγές αγορών από εμπόρους του εξωτερικού με κάρτες που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα όπως συνέβαινε και τα προηγούμενα εξάμηνα.

Οι οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης και οι οποίες επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέρη της συναλλαγής ανάλογα με την υπαιτιότητά τους ανήλθαν σε 11,4 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2023, αυξημένες κατά 25% συγκριτικά με το δεύτερο εξάμηνο του 2022 και κατά 105% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2022.

Σε ό,τι αφορά τον επιμερισμό τους, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους κατόχους-χρήστες καρτών, οι οποίοι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023 επωμίστηκαν το 63% της συνολικής ζημίας. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές καρτών επωμίστηκαν το 31% της συνολικής ζημίας, ενώ οι πάροχοι-εκδότες καρτών πληρωμών επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 6%.

Όσον αφορά στις ενεργές κάρτες πληρωμών σε κυκλοφορία, ανήλθαν σε 20,1 εκατ. στις 30 Ιουνίου 2023, και παρουσιάζουν μείωση 2% σε σχέση με τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Για πρώτη φορά καταγράφεται πτώση στον αριθμό χρεωστικών καρτών κατά 3% και αύξηση στον αριθμό πιστωτικών καρτών κατά 1%.

Μειωμένη εμφανίζεται και η αξία των συναλλαγών με κάρτες σε σχέση με το β΄ εξάμηνο του περασμένου έτους. Οι συναλλαγές ανήλθαν σε 1,048 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 2% ενώ η αναλογούσα αξία διαμορφώθηκε στα 49 δισ. ευρώ καταγράφοντας μείωση 3%.

• Ο περιορισμός στη χρήση πλαστικού χρήματος αποδίδεται εν πολλοίς στην παγιωμένη ακρίβεια, η οποία έχει οδηγήσει σε περιορισμό της κατανάλωσης.